Poljoprivreda - Makedonija

Сточарството на кланица

Истовремено се забележува и пад на домашното производство на свежо месо и млеко.

Бројот на добитокот во Македонија е преполовен

Според зборовите на нашиот соговорник Драги Димитриевски, професор на Факултетот за земјоделски науки и храна, кај сточарските потсектори најевидентно е опаѓањето на капацитетите, особено во потсекторите говедарство и овчарство, каде што бројот на добитокот е преполовен.

– Основна причина се долгогодишните ценовни дисбаланси помеѓу производството и инпутите, односно цените на сточарските производи и трошоците. Трошоците во производството растат со поинтензивен тренд од тој кај сточарските производи, со што земјоделците не можат да остварат соодветен доход за да ги покријат трошоците во производството, кое станува неисплатливо и земјоделците го напуштаат. Добитокот се продава, најчесто оди во кланиците за месо и од година на година нивниот број евидентно се намалува, а со тоа и производството. Ова дополнително го зголемува увозот на производите од сточарството, пред сѐ млекото и месото, со што дополнително расте негативниот трговски биланс – објаснува Димитриевски.
Тој укажува дека тука постојат и други причини, пред сѐ ниската продуктивност во секторот, немањето доволно инвестиции за модернизација и подобрување на продуктивноста, немањето производство на сопствена добиточна храна, климатските промени, болестите кај добитокот итн. Исто така во овие потсектори депопулацијата на руралните средини, вели тој, особено на младите, доведува до недостиг од работна сила за извршување на операциите.

Кога се губи основното стадо, и при најдобри желби, потребен е период тоа да се обнови, и тоа со значајни вложувања

Професорот на Факултетот за земјоделски науки и храна, Драги Димитриевски, исто така издвојува дека сточарството на среден рок тешко закрепнува и го истакнува искуството на сточарството при губење на т.н. „основно стадо“, што е случај кај нас.
– Кога се губи основното стадо, и при најдобри желби, потребен е период тоа да се обнови и потребни се значајни вложувања. Состојбата може да се стабилизира во смисла да се сопре натамошното намалување на бројот на добитокот, но да се врати на нивото што сме го имале во минатото јас сметам дека е невозможно – истакнува Димитриевски.
Според професорот, и за сточарството важи принципот на мултисекторски приод во креирање мерки за справување со проблемите. Потребно е земјоделската политика да креира мерки за заштита и поддршка на доходот на земјоделците, мерки за поддршка на инвестиции во модернизација на фармите, нивно опремување, набавка на високопродуктивен добиток подобен за нашето поднебје.
– Особено треба да се градат мерки и инструменти за зајакнување на пазарната позиција на земјоделските производители, во случајов на сточарите. Значајни се мерките на руралниот развој за подобрување на условите во руралните средини, креирањето работни места надвор од примарното земјоделско производство, инвестирање во преработувачки капацитети, сѐ со цел задржување на младите во овие средини и поддршка за нивно започнување со сточарско производство – нагласува Димитриевски.

Нема кој да одгледува стока и да произведува млеко

Состојбата со сегашните фарми не е најповолна. Најголем број се импровизирани или адаптирани објекти, блиску до семејните куќи, со мал капацитет и несоодветни услови за производство на квалитетно млеко.
Како што нагласи Љупче Станковски, претседател на здружението на земјоделци „Агрофаланга“, и иселувањето на луѓето, но и цената на млекото влијае на намаленото производство.
– Големото и масовно иселување од руралните средини, особено на младата популација, е една од причините. Едноставно нема кој да одгледува стока и да произведува млеко. Состојбата е таква што младите ја гледаат иднината надвор од руралните средини. Од друга страна, и цената на млекото е ниска, поради што одвај се покриваат трошоците за производство, па луѓето не се мотивирани да одгледуваат стока за производство на млеко – смета Станковски.