Preduzetništvo - Bosna i Hercegovina

Dominacija proizvodnih kompanija

Osam kompanija iz BiH uvršteno je na ovogodišnju listu Top 100 kompanija Adria regije, koja je prvenstveno sačinjena po kriteriju ostvarenog bruto prihoda.

Dvije najbolje plasirane kompanije iz BiH, obje ispod 30. pozicije, dolaze iz energetskog sektora: Optima grupa iz Banje Luke (prerada i distribucija nafte) i Elektroprivreda BiH (proizvodnja i distribucija električne energije). Među prvih pedeset zastupljena je još samo jedna kompanija iz BiH - ASA Prevent grupa (42. pozicija) dok su preostale kompanije iz BiH plasirane u donjem dijelu tabele: Elektroprivreda RS, BH Telecom, Arcelor Mital, Aluminijski kombinat i Energoinvest.

Svaka treća kompanija na listi Top 100 dolazi iz Slovenije, dok svaka treća proizvodna kompanija na ovoj listi dolazi iz BiH. Slovenija je i u tom pogledu prva u regiji: Dežela ima čak 12 proizvodnih kompanija koje su ušle na listu Top 100, odnosno pet više od drugoplasirane BiH, čija je reprezentacija uglavnom sačinjena od proizvodnih kompanija iz energetskog, metalskog i građevinskog sektora.

Na listi Top 100 dominiraju trgovinske kompanije, prvenstveno robom široke potrošnje. Izuzev BiH, sve druge države regije imaju barem po jednu trgovinsku kompaniju uvrštenu na ovu listu, što je još jedan dokaz ozbiljnog zaostajanja BiH u segmentu maloprodaje. Štaviše, cijeli sektor maloproprodaje Republika Srpska prepustila je Delti iz Srbije, dok je maloprodaja u Federaciji BiH uglavnom u rukama slovenačkih i hrvatskih trgovinskih kompanija, dok je udio usitnjenih domaćih trgovaca pao ispod 40 posto. Uočljiva je i činjenica da BiH nema niti jednu kompaniju iz prehrambenog sektora koja bi bila makar nadomak Top 100.

Zanimljiv je još jedan podatak: samo dvije od osam plasiranih kompanija iz BiH u rukama su stranih investitora (Optima grupa Banjaluka i Arcelor Mital Zenica), jedna je u stoprocentnom privatnom vlasništvu domaćeg investitora (ASA Prevent) dok je  čak pet kompanija još uvijek u većinskom vlasništvu države - BH Telecom, Elektroprivreda BiH, Energoinvest, Elektroprivreda RS te Aluminijski kombinat Mostar.