Preduzetništvo - Srbija

Kako je rivalstvo dva brata stvorilo Adidas i Pumu

Priča o razvoju ove kompanije počinje daleke 1920. godine, kada je mladi Adolf Dasler koristeći dostupne materijale napravio prvi par cipela u podrumu kuće svojih roditelja, vođen osnovnom idejom – opremiti svakog sportistu najboljom mogućom opremom. Ubrzo zajedno sa bratom pokreće kompaniju, koja je danas jedan od najpoznatijih svetskih brendova. Međutim, pozadina koja se krija iza postignutog uspeha iznenadiće mnoge ljubitelje marki Adidas i Puma.

Naime, neposredno nakon završetka Prvog svetskog rata, Adolf Dasler, osnivač Adidasa, kao mlad nemački vojnik vraća se sa ratišta u rodni Herzogenaurach, kada se i odlučuje za proizvodnju sportske obuće, obzirom da je već imao izučen obućarski zanat. U pokretanju biznisa Dasleru je pomogao otac Kristofer, koji je već uveliko radio u fabrici cipela, ali i braća Zehleon koja su ručno proizvodila krampone za njegove cipele u svojoj kovačkoj radnji.

Nekoliko godina nakon što je pokrenuo proizvodnju, u posao se uključuje i njegov stariji brat Rudolf. Braća su zajedničkim snagama uspela da pokrenu fabriku „Gebrueder Dassler Schuhfabrik“, što u prevodu znači – Fabrika obuće braće Dasler. Već dve godine kasnije otvaraju novu fabriku na drugom kraju grada. Ubrzo postaju i službeni dobavljači pojedinih reprezentacija na Olimpijskim igrama 1928. u Amsterdamu. S obzirom da su tada opremili veliki broj atletičara iz različitih zemalja, polako je otpočeo i njihov prodor na međunarodno tržište.

Ipak, najveći iskorak kompanije dolazi nešto kasnije, paralelno sa dolaskom Hitlera na vlast 1933. godine. Braća Dasler se pridružuju nacistima i postaju članovi Hitlerove NSDAP partije. Iako ova stavka u biografijama uspešne braće izaziva negativne komentare, zapravo nije nimalo iznenađujuća, budući da su gotovo sve uspešne firme iz tog vremena bile prinuđene da podrže vladajući režim.

Prekretnica u stvaranju svetski poznatog brenda bile su letnje Olimpijske igre 1936. godine u Berlinu, kada je Rudolf Dasler dovezao put kofer patika do Olimpijskog sela i ubedio američkog sprintera Džesi Ovensa da ih nosi na svojim trkama. Ovaj poduhvat je ostao upamćen kao prvi sponzorski ugovor jednog tamnoputog sportiste. Nakon što je Ovens osvojio čak četiri zlatne medalje, dobra reputacija bila je osigurana i obući braće Dasler. Ovo sponzorstvo je donelo ogroman uspeh kompaniji, te su ubrzo na njihovu adresu pristizale porudžbine trenera brojnih reprezentacija širom sveta. Do početka Drugog svetskog rata, braća su prodavala po 200.000 pari patika godišnje!

Adidas vs. Puma

Paralelno sa početkom rata, počinju i prvi problemi i razmirice između braće Dasler. Iako postoje brojna nagađanja, zapravo niko ne zna pravi razlog svađe između njih. Jedna od verzija jeste da su tokom 1943. godine Amerikanci zarobili Rudolfa, koji je bio ubeđen da ga je „otkucao“ upravo njegov brat Adolf, te da je to razlog konflikta. Druga teorija jeste da je spor između braće nastao oko toga ko se od njih dvojice prvi dosetio da proizvodi kopačke sa kramponima. Takođe se govori i da je rat između braće zapravo rezultat nesporazuma. Po ovoj priči, Adolf i njegova žena su se tokom bombardovanja sklonili u bunker gde se već nalazio Rudolf sa porodicom. Tada je navodno Adolf izgovorio rečenicu „Eto opet prljave kopiladi“, misleći na savezničke avione, dok je Rudolf je to protumačio kao komentar koji se odnosio na njega i njegovu porodicu.

Po završetku rata, braća se definitivno razilaze i obojica osnivaju odvojene kompanije. Adolf Dasler tada osniva Adidas, a ime kompanije je nastalo spajanjem njegovih početnih slova imena i prezimena, dok Rudolf osniva novu firmu pod imenom „Ruda“ (kasnije „Puma“).

Nakon razdvajanja, Adidas ostvaruje bolje poslovne rezultate, a kao jedan od presudnih razloga njihove nadmoći na tržštu bila je i svađa koju je Rudolf imao sa trenerom nemačke fudbalske reprezentacije, što na kraju rezultiralo pojavljivanjem Adidasa na Svetskom prvenstvu 1954. koje je Nemačka i osvojila. Nakon ovog prvenstva, kreće novi uspon Adidasa na svetskom tržištu, dok je Puma bez obzira na kvalitet brenda i dalje kaskala u ovoj trci.

Treba napomenuti da bez obzira na to što su obe firme bile profitabilne i uspešne, raskol između dva brata podelio je i njihov rodni grad, pa se tačno znalo koje radnje, pekare ili kafane pripadaju "adidasovcima", a koje "pumašima", a čak su i cele porodice bile opredeljene za jednu ili drugu stranu. Za mnoge je interesantan podatak da se braća nisu pomirila do kraja svojih života, kao i to da su sahranjeni su na istom groblju, ali na najudaljenijim parcelama.

Dugo nakon smrti braće, u septembru 2009. godine, kompanije su zakopale ratne sekire simboličnom fudbalskom utakmicom zaposlenih radnika oba giganta u rodnom Herzogenaurachu, gde se i danas nalaze njihova sedišta.