Preduzetništvo - Bosna i Hercegovina

Zapravo, tokom 2023. prikupljeno je najmanje venture kapitala (VC) još od 2017. godine, tako da analitičari Dealrooma godinu za nama nazivaju „godinom resetovanja“.

Postoji i svijetla strana mahom tmurnih pokazatelja i prognoza – kada se isključe „megarunde“, odnosno investicije veće od sto miliona dolara u jednu kompaniju, pokazalo se da su startapi prikupili više novca za ranije faze razvoja nego u pandemijskoj 2020. godini.

Prevedeno u brojke, u 2023. odigralo se nešto više od 35.000 rundi finansiranja u pre-seed fazi, koja je najniža stepenica razvoja startapa, kada se prikuplja početni kapital.

U istom periodu, oko 6.000 projekata obezbijedilo je finansiranje u Series A fazi, odnosno kada se startap još razvija, ali je došao do faze kada može da emituje akcije ili opcije.

Dealroom ukazuje u analizi i da su VC fondovima „na crtu“ izašli drugi finansijeri. U 2023. godini investicije iz „ne-VC“ izvora su, prema njihovim podacima, dostigle rekordnu visinu. Tačnije, udio VC u ukupnom investicionom „kolaču“ iznosio je 47 odsto, dok su korporativni investitori uložili 23 odsto, a ostali 29 procenata.

Interesantno je da čak 10 milijardi dolara od ukupnog rezultata „korporativnog“ dijela odlazi na jednu investiciju – radi se o sumi koju je Microsoft izdvojio za ulaganje u OpenAI, kompaniju koja je razvila ChatGPT.

Štaviše, podaci o vrijednosti kompanija koje se bave generativnom vještačkom inteligencijom (GenAI) govore kolika je „težina“ OpenAI.

„Godina za nama bila je epohalni trenutak napretka u domenu vještačke inteligencije (AI). Vrijednost kompanija koje razvijaju generativni AI (GenAI) porasla je čak pet puta tokom samo 12 mjeseci, a izrazi ‘AI’ i ‘halucinirati’ (koji se koristi kada AI model pravi greške) ušli su u izbor za riječi godine izdavačke kuće Collins, odnosno Cambridge Dictionary“, ističu iz Dealroom-a.

Tokom 2023. stvoreno je ukupno 87 „jednoroga“ – kompanija čija je vrijednost procijenjena na više od milijardu dolara. Sa jedne strane, to je najmanji broj jednoroga zabilježen još od 2014. godine, ali protekla godina je ionako bila neuobičajeno loša za globalni startap ekosistem.

Najviše novca privukli su startapi iz oblasti GenAI, električne mobilnosti (rješenja za prevoz ljudi i robe), razvoja električnih baterija i cirkularne ekonomije.

Prvih pet startapa, prema visini ulaganja koja su privukli, su kompanije OpenAI, Stripe, h2GreenSteel, Inflection i Anthropic, dok listu „propalih“ predvode FTX i WeWork.